Lector Jetske de Boer doet onderzoek naar plaaginsecten: van bestrijden naar beheersen

Van veel insectensoorten zie je er nu een stuk minder dan voorheen. Denk aan je autovakantie naar Frankrijk, waarbij je voorruit voorheen bezaaid zat met bepaalde insecten. Dat gebeurt nu een stuk minder. Duitse entomologen hebben gevonden dat de afgelopen 26 jaar ruim 75% minder biomassa werd waargenomen van vliegende insecten.

Er zijn ook insecten die juist geprofiteerd hebben van de omstandigheden die wij gecreëerd hebben. Zogenaamde plaaginsecten. Denk aan muggen of de gevreesde eikenprocessierups.

"We halen deze insecten weg op de plekken waar we er last van hebben. Vaak worden deze bestreden met pesticiden, terwijl je op zoek moet gaan naar een meer duurzame oplossing. Daarnaast maak je de problemen voor andere insecten -waar we helemaal geen last van hebben- alleen maar groter", aldus Jetske. Kortom: er gaat iets mis op het vlak van biodiversiteit. Het lectoraat Ecologisch Wijs: Insecten & Maatschappij van lector Jetske de Boer doet hiernaar praktijkgericht onderzoek.

In China bestuiven ze appelbomen met de hand

"We hebben insecten heel hard nodig. Ze hebben allerlei functies in hun natuurlijke ecosysteem en die kunnen ook belangrijk zijn voor ons. Het voorbeeld wat veel mensen zal aanspreken is de bestuiving van onze gewassen. Ik ken een voorbeeld uit China, waar op een bepaalde plek zoveel pesticiden zijn gebruikt, dat er geen hommels en bijen meer waren om appelbomen te bestuiven. Dat doen ze nu dus maar met de hand."

“Om dat te veranderen, en de biodiversiteit te herstellen, moet je de juiste kennis en vooral de wil hebben. Daar ligt een mooie brug richting het onderwijs, om toe te werken naar een gedragsverandering bij mensen zodat ze beseffen dat er ook ‘rommelhoekjes’ nodig zijn in ons verder aangeharkte Nederland”, aldus de Boer. Deze ecologische wijsheid is op allerlei vlakken hard nodig in deze veranderende wereld.

Voor sommige mensen is een snelle blik in de voortuin genoeg om te zien dat er nét wat teveel tegels liggen. Veel gemeenten zijn daarom het initiatief ‘ruil je tegel voor een gratis plantje’ gestart. Op die manier draag je bij aan een groenere leefomgeving en krijg je er ook een mooier uitzicht voor terug. Jetske: “Het is echter wel belangrijk om dit met de juiste kennis te initiëren. Je ziet bijvoorbeeld dat te pas en te onpas bloemenmengsels worden ingezaaid voor insecten, maar dat is niet altijd goed doordacht. Er worden niet-inheemse soorten (ook wel ‘carnavalsmengsels’) gezaaid, waardoor de inheemse soorten in de verdrukking kunnen komen”.

Je zou dus kunnen stellen dat goed groen doen niet vanzelfsprekend is. Er is kennis, expertise en een doordacht plan nodig om de biodiversiteit te kunnen herstellen. We leven in een tijd waarin veel mensen ‘iets’ willen doen om de wereld een stukje beter te maken. Het is dus ook een ideaal moment om uit te dragen hoe je dit op een verantwoorde manier kunt doen. We moeten door het vergroten van biodiversiteit van ‘bestrijden’ (een korte termijn oplossing) naar ‘beheersen’. En daar sluit het lectoraat ‘Ecologisch Wijs: Insecten & Maatschappij’ perfect op aan.

Vijand nummer 1: de eikenprocessierups

Als we kijken naar welk insect de afgelopen jaren veelvuldig in het nieuws kwam, is dat de eikenprocessierups. Het harige beestje zorgt voor veel overlast door vrijwel heel Nederland. Hij komt ook langs in de openbare les van Jetske de Boer op vrijdag 17 september.

De eikenprocessierups is meer bedoeld als katalysator om studenten na te laten denken over dit onderwerp. Qua praktijkonderzoek is de rups minder geschikt omdat het vanwege de brandhaartjes simpelweg gevaarlijk kan zijn om met het insect te werken. Het onderzoek richt zich op de relatie tussen biodiversiteit en de omstandigheden die we zelf hebben gecreëerd.

Het lectoraat van Jetske is een samenwerking tussen Aeres Hogeschool Wageningen en NIOO-KNAW en een win/win situatie voor beide partijen. Op school ligt het zwaartepunt vooral op het onderwijskundige vlak, terwijl NIOO-KNAW de focus meer op ecologie heeft. Het lectoraat van Jetske de Boer is eigenlijk de ideale brug tussen deze twee gebieden, waarbij de wisselwerking met studenten ervoor zorgt dat het uiteindelijk een mooi geheel wordt.

• Bekijk hier de openbare les van Jetske van vrijdag 17 september.