Aftrap project jong leren eten in het natural pavillion in almere

Jong Leren Eten, makelaarschap provincie Flevoland

  • Lectoraat: Niet direct verbonden, wel het meest gelieerd aan het lectoraat Stedelijke Voedselvraagstukken
  • Duur project: Gestart in 2017, sinds 2019 aan Aeres Hogeschool verbonden
Contactpersoon: Marleen Warnaar

Over het programma

Het programma ‘Jong Leren Eten’ heeft de missie om jongeren (12-24 jaar) in de setting van onderwijs ‘voedselvaardig’ te maken. Doorjongeren op school te leren over wat gezondere en duurzamere voeding betekent voor henzelf én voor de aarde, worden ze toegerust om gezonde en duurzame voedselkeuzes te maken. Jong Leren Eten probeert dus via voedseleducatie uiteindelijk het voedselkeuzegedrag van jongeren op lange termijn te beïnvloeden.

Veel kinderen en jongeren weten niet waar voedsel vandaan komt en eten ook onvoldoende groente en fruit. Ook overgewicht is een groeiend probleem onder kinderen en jongeren in Nederland.

De school is dé plek om kinderen bewust te maken van gezond en duurzaam voedsel. Toch is de aandacht voor gezonde voeding in het onderwijs marginaal en versnipperd. Vanaf 2017 is daarom het programma Jong Leren Eten (JLE) ingezet.

Aeres Hogeschool staat midden in de samenleving. Een samenleving die complex is, veel uitdagingen kent en ambities heeft. Om aan die samenleving bij te dragen, sluiten wij aan bij de Sustainable Development Goals (SDG’s), ontwikkelingsdoelen die van de wereld in 2030 een betere plek willen maken door aandacht te vragen voor mensenrechten, economische groei, vrede, veiligheid en klimaat. Binnen dit project werken wij aan onderstaande SDG's.

SDG 3, 4, 10 en 12

Het doel

Het uiteindelijke doel van JLE is een structurele verankering van voedseleducatie in de kinderopvang en het onderwijs om jongeren tussen de 0 en 24 jaar voedselvaardiger te maken. JLE zet daarvoor met name in op ervaringsgerichte activiteiten als koken, moestuinieren en boerderijeducatie én het betrekken van jongeren bij authentieke voedselvraagstukken in de omgeving.  

Het programma

Onder het programma Jong Leren Eten werkt per provincie een makelaar vanuit het gezondheidsdomein en een makelaar vanuit het duurzaamheidsdomein met elkaar samen.

Aeres Hogeschool Almere vervult in Flevoland het Jong Leren Eten makelaarschap vanuit het duurzaamheidsdomein. GGD Flevoland vervult deze rol vanuit het gezondheidsdomein.

In Flevoland fungeren we in deze rol als aanjager, stimulator en wegwijzer in regionale voedseleducatie. De makelaar verbindt vraag en aanbod en stemt af tussen de verschillende partijen in Flevoland en maakt de koppeling naar het aanbod van Natuur en Milieu Educatie en Gezondheidseducatie. Het programma zet in op het versterken van netwerkrelaties gericht op voedseleducatie in de setting van kinderopvang en het onderwijs (po, vo, mbo en hbo).

De (verwachte) resultaten

De kwaliteit, de samenhang en de toegankelijkheid van het regionale voedseleducatie aanbod voor scholen in Flevoland wordt met dit programma verbeterd.

Kwalitatief goede voedseleducatie initiatieven in Flevoland zijn gestimuleerd en ondersteund.

Daarbij is het regionale netwerk voor voedseleducatie in Flevoland versterkt en uitbreid. In de provincie is inmiddels een netwerk van educatieboeren en moestuincoaches opgeleid die ingezet kunnen worden in voedseleducatie trajecten, bijvoorbeeld als gastdocent, excursieplek of opdrachtgever.

Door de inzet van Jong Leren Eten zijn meer Flevolandse scholen geënthousiasmeerd om aan de slag te gaan met voedseleducatie waarop een toename aan activiteiten rondom voedseleducatie te zien is. Daarbij blijft het inbedden van voedseleducatie in het beleid van scholen en gemeenten een aandachtspunt om de borging op langere termijn te kunnen garanderen.

De financiering

Het programma ‘Jong Leren Eten’ wordt gefinancierd vanuit het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit en wordt uitgevoerd in samenwerking met het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Ze bekostigen circa 0,8 fte aan makelaarsuren en 50K werkbudget (hiervan gaat 50& naar GGD Flevoland en 50% naar Aeres Hogeschool Almere).

Het programma ‘Jong Leren Eten’ wordt gefinancierd vanuit het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit en wordt uitgevoerd in samenwerking met het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Ze bekostigen circa 0,8 fte aan makelaarsuren en 50K werkbudget (hiervan gaat 50& naar GGD Flevoland en 50% naar Aeres Hogeschool Almere).

Daarbij verweven we in Flevoland de programma’s van Jong Leren Eten met de programma’s van ‘Duurzaam Door Flevoland’ met elkaar. Door het Duurzaam Door partnerschap is het mogelijk meer partijen in positie te brengen rond het in synergie behalen van de Jong Leren Eten doelstellingen.

Wat levert het programma op voor de sector?

Door het programma Jong Leren Eten kunnen er met het netwerk van stakeholders effectievere interventies ondernomen worden om de gezondere en/of duurzamere voedselkeuze bij kinderen en jongeren te stimuleren en faciliteren in de context van de schoolomgeving. Uiteindelijk worden kinderen en jongeren mede dankzij het programma in de schoolomgeving vaardiger om gezondere en/of duurzamere voedselkeuzes te maken doordat er in hun schoolloopbaan meer aandacht is voor dit thema op een ervaringsgerichte en betekenisvolle manier. 

Hoe komt het programma terug in het onderwijs van Aeres Hogeschool Almere?

Vanuit Jong Leren Eten zijn er mooie samenwerkingen met Aeres onderwijs en studenten. Flevolandse technasiumleerlingen en Aeres Hogeschool studenten werken regelmatig samen aan lokale vraagstukken rond voedselverspilling, plantaardig eten en de gezonde voedselomgeving.

Tevens zijn er jaarlijks Aeres stagiaires die aan de slag gaan met voedseleducatie in Flevoland door bijv. mee te draaien met de Gezonde School-adviseur, de Schoolkantine Challenge, een Technasium project rond Voedselverspilling of het stimuleren van leerlingenparticipatie bij De Gezonde Kantine.

Ook is Jong Leren Eten regelmatig opdrachtgever bij de opleidingsmodule’s PUVO (Propedeusefase Urbane Voedselvoorziening) HEGO (Hoofdfase Eigen gezondheidsonderzoek) en HEEN (Hoofdfase Educatie En Natuur).

Tevens heeft het programma Jong Leren Eten een waardevolle verbinding met het lectoraat Stedelijke Voedselvraagstukken. In het lectoraat ligt de focus op hoe we voedselroutines van mensen kunnen begrijpen en veranderen. Voedseleducatie op scholen is uiteindelijk ook bedoeld als interventie om het voedselkeuzegedrag van leerlingen te beïnvloeden. Doordat leerlingen op school leren over wat gezondere en duurzamere voeding betekent en waarom het belangrijk is, hopen we leerlingen toe te rusten om zelf gezonde en duurzame voedselkeuzes te maken. In de praktijk is het echter zeer moeilijk om voedselkeuzegedrag te veranderen omdat er veelal sprake is van ingesleten voedselroutines. Een interessante vraag zowel voor het lectoraat als voor Jong Leren Eten is welke interventies kunnen helpen om de dagelijkse voedselroutines op school te veranderen. Ook als je daarbij rekening houdt met hoe het eten op school verbonden is aan andere activiteiten, waarden en belangen van kinderen en jongeren.

Met welke partners wordt het programma uitgevoerd?

kinderen zijn aan het koken
koken met groenten
Finale schoolkantine challange dutch food week 2023
kinderen krijgen kookworkshop in een keuken