Practoren 2.0

Practoren 2.0: Professionele ontwikkeling en een sterkere beroepsgroep

  • Lectoraat: Professionele identiteit en organisatieontwikkeling
  • Looptijd onderzoek: 2024-2029
  • Contactpersoon: Sara Albone
E-mail Sara Albone

Over het onderzoek

Practoraten dragen sinds ca. 2012 bij aan een lerende innovatiecultuur in het mbo. Een practoraat bestaat doorgaans uiteen practor, docentonderzoekers en soms studenten en werkveldpartners. Medio 2025 zijn er bijna 150 practoraten. Practoren vormen een relatief nieuwe beroepsgroep, zonder collectief referentiekader voor het functioneren. De eisen aan practoren worden door afzonderlijke mbo-instellingen bepaald. Steeds meer practoren zijn op zoek naar professioneel houvast.

Het doel

Het doel van dit Professional Doctorate (PD) is om de beroepsgroep van practoren te versterken door de professionele ontwikkeling van practoren te ondersteunen. Professionele ontwikkeling wordt hierbij gezien als de wijze waarop practoren als beroepsbeoefenaars ontwikkelen en leren in hun praktijkcontext. Door impliciete praktijkervaring en kennis te expliciteren, kan er vervolgens met beroepsgenoten worden uitgewisseld in een collectiever leerproces. Dit kan individuele practoren ondersteunen in hun handelen en de beroepsgroep versterken. 

 Sustainable Development Goal nummer 4, Kwaliteitsonderwijs

Aeres Hogeschool staat midden in de samenleving. Een samenleving die complex is, veel uitdagingen kent en ambities heeft. Om aan die samenleving bij te dragen, sluiten wij aan bij de Sustainable Development Goals (SDG’s), ontwikkelingsdoelen die van de wereld in 2030 een betere plek willen maken door aandacht te vragen voor mensenrechten, economische groei, vrede, veiligheid en klimaat. Binnen dit project werken wij aan onderstaande SDG's.

Het onderzoek

De aanpak is transformatief van aard: de professionele ontwikkeling van practoren, op basis van actie en reflectie, stimuleert fundamentele verandering en versterking van de beroepsgroep (vgl. Van der Auweraert, 2021; Snoek & Cijvat, 2023). Hiertoe kent de aanpak drie gelaagde arrangementen op de niveaus van individuele practoren, groepen van practoren en de beroepsgroep als geheel. Gedurende het PD-traject wordt de aanpak uitgebreid of aangepast op basis van cyclische evaluatie en (her)ontwerp.

De (verwachte) resultaten

Dit PD-traject draagt bij aan de handelingskennis van practoren en ontwikkelt kennis over de beroepsgroep. De PD-kandidaat doet als practor van binnenuit onderzoek met de beroepsgroep over de beroepsgroep. De opbrengsten van dit onderzoek zijn hulpmiddelen om practoren houvast te geven. Een beroepsbeeld van, voor en door practoren is al opgeleverd (Albone, Van den Berg & Zitter, 2025). In het najaar van 2025 wordt een intervisiespel voor practoren uitgereikt dat als professionaliseringstool en dataverzamelingsobject fungeert. 

Financiering

Dit onderzoek/traject is gefinancierd door Regieorgaan SIA, onderdeel van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO), en Aeres Hogeschool Wageningen.

Wat levert het onderzoek op voor de sector?

De te ontwikkelen kennis in dit PD-traject bouwt voort op de kennis, ontwikkelingen en ervaringen van verwante beroepsgroepen van lectoren, leraren en mbo-opleiders. Of die kennis ook voor practoren geldt, is niet bekend, dit PD-traject beoogt dat te verhelderen. Daarnaast beoogt de PD-kandidaat handelingskennis voor practoren op te leveren en bij te dragen aan de stevigere positionering van practoren in het mbo.

Hoe komt het onderzoek terug in het onderwijs van Aeres Hogeschool?

Practoren binnen en buiten Aeres worden betrokken bij dit onderzoek. Het onderzoek betrekt geen hogeschool docenten of studenten rechtstreeks maar draagt wel bij aan de verstevigen van de positie van onderzoek in het mbo waar (toekomstige) docenten en studenten indirect van profiteren. Daarnaast ontwikkelt de PD-kandidaat (hogeschool docent) als onderzoeker, professional, change agent en innovator binnen het PD-traject. 

Met welke partners wordt het onderzoek uitgevoerd?

De PD-kandidaat wordt begeleid door een begeleidingscommissie van twee lectoren en drie werkveld begeleiders. Manon Ruijters (Aeres Hogeschool Wageningen) en Ilya Zitter (Hogeschool Utrecht) zijn de begeleidende lectoren. Jorick Scheerens (Programmadirecteur Stichting Practoraten.nl), Maarten Wevers (Hoofd stafdienst Onderwijs & Kwaliteit) en Mayke van der Sluis – Rensen (Directeur Aeres MBO Barneveld) zijn de werkveld begeleiders.